Print zonder afbeeldingen
| Print met afbeeldingen
Exakta herleeft in Meppel
Op 3 oktober (Dag van de Duitse Eenheid) opende Friso de Zeeuw, directeur van het DDR-Museum, een tentoonstelling in het Drukkerijmuseum te Meppel, gewijd aan de ondernemer Johan Steenbergen. De in Meppel geboren Steenbergen startte in de 1912 in Dresden een bijzonder succesvolle en innovatieve fotocamera-fabriek. De merknamen Exakta en Exa waren in de fotowereld alom bekend.
In zijn speech concentreerde De Zeeuw zich op de moeilijke na-oorlogsperiode van het bedrijf. Tijdens de hevige bombardementen in februari 1945 op Dresden werd de fabriek van Ihagee in de as gelegd. Het machinepark bleef echter voor een belangrijk deel gespaard.
Dresden maakte vanaf mei 1945 deel uit van de Sovjet-bezettingszone van Duitsland, de latere DDR. Omdat het bedrijf buitenlands bezit was, kon het vooralsnog niet onteigend worden; een lot dat vrijwel alle andere bedrijven in de Oostzone trof. Met een enorme inzet en met veel vakmanschap wisten de werknemers van Ihagee het bedrijf snel weer op te bouwen. Dit ondanks het feit dat de eigenaar, Johan Steenbergen, de DDR niet meer in mocht. Veel factoren werkten tegen. De Sovjet Unie eiste enorme herstelbetalingen van Oost-Duitsland. Zo zijn er 17.000 Exacta (met een c) fotocamera’s ’gratis’ aan de Russen geleverd (die ze overigens weer doorverkochten aan de Amerikanen). Daarnaast lag het accent op de opbouw van de zware industrie en niet op consumentenartikelen. Het stalinistische bewind onder leiding van Walter Ulbricht trok staatsbedrijven voor. Toch wisten de mensen van Ihagee in 1950 de Exakta Varex op de markt te brengen, met verwisselbare lenzen. In de feite was dit de eerste echte systeemcamera. De toestel bleek een commercieel succesnummer en exportproduct. Ihagee bleef innovatief tot 1960.
Hoe is het mogelijk geweest dat dit bedrijf onder zulke moeilijke omstandigheden in die jaren toch kon functioneren? Ik zie twee redenen. De eerste betreft het aan de firma en aan Johan Steenbergen toegewijde management en de werknemers. Het tweede punt is dat Ihagee voor de export produceerde en de DDR had de deviezen die dat opleverde hard nodig.
Aan Ihagee als zelfstandig bedrijf kwam in 1970 een einde, toen het werd opgeslokt in het Kombinat Pentacon. De merknaam Exakta bleef wel nog jarenlang gehandhaafd.
Fascinatie DDR
